5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) Związku Radzieckiego pod przewodnictwem Józefa Stalina podjęło decyzję o wymordowaniu polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, a także Polaków przebywających w sowieckich więzieniach na terenach okupowanych po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku.
To właśnie ta decyzja zapoczątkowała jedną z najtragiczniejszych zbrodni w historii Polski – Zbrodnię Katyńską. W jej wyniku wiosną 1940 roku zamordowano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczypospolitej, w tym około 14 500 oficerów Wojska Polskiego, policjantów, funkcjonariuszy Korpusu Ochrony Pogranicza oraz przedstawicieli polskiej inteligencji. Najważniejszym źródłem tej liczby jest notatka szefa KGB Aleksandra Szelepina z 3 marca 1959 roku, skierowana do Nikity Chruszczowa, w której informował on o wykonaniu decyzji z 5 marca 1940 roku i proponował zniszczenie akt personalnych zamordowanych.
Liczba ta obejmuje:
- 14 552 jeńców wojennych osadzonych w trzech obozach NKWD:
- Kozielsk – 4 421 oficerów WP (rozstrzelani w Katyniu),
- Starobielsk – 3 820 oficerów WP (rozstrzelani w Charkowie),
- Ostaszków – 6 311 funkcjonariuszy Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza i innych służb (rozstrzelani w Miednoje).
- 7 305 osób cywilnych i wojskowych więzionych na terenach okupowanych przez ZSRR (głównie w więzieniach NKWD na Kresach Wschodnich, rozstrzelanych w różnych miejscach, m.in. w Mińsku, Kijowie i Charkowie).
Egzekucje przeprowadzono głównie w Katyniu, Charkowie i Miednoje, a ciała ofiar grzebano w masowych grobach.
